بررسی منحنی های فرمان بهره برداری از مخزن سدهای اکباتان، گرین و آلان در دوره های کارکرد عادی و پرتنش

طراحی و مدیریت بهره برداری از مخازن ذخیره آب مدت طولانی است که هدف اصلی مهندسان و متخصصین صنعت آب است. تخمین حجم مخازن ذخیره برای تامین تقاضای مشخص یا تعیین تقاضای مناسب برای مخازن با حجم مشخص از اهداف اصلی این مطالعات است. عمدتاً منحنی های فرمان به عنوان الگوی اصلی بهره برداری از مخازن به شمار می روند. منحنی فرمان عبارتست از نمودار تغییرات مقدار بهینه آب تحویلی سیستم به پایین دست به ازای وضعیت ذخیره مخزن در طول ماه های مختلف. روش های استخراج منحنی های فرمان بهره برداری از سیستم مخازن ذخیره به طور کلی به سه دسته شبیه سازی و بهینه سازی و ماتریس احتمالی طبقه بندی می شوند. روش های بهینه سازی بعلت پیچیده و وقت گیر بودن و همچنین به دلیل اینکه مدل کردن تمامی شرایط واقعی سیستم مخازن ذخیره در آنها امکان پذیر نمی باشد، بیشتر برای حالت های ساده شده ای از سیستم مخازن ذخیره مورد استفاده قرار می گیرند، در صورتیکه روش های شبیه-سازی و ماتریس احتمالی دارای انعطاف کاملی برای اعمال تمامی شرایط واقعی سیستم مخازن ذخیره در تحلیل می باشند. از دیرباز مطالعات طراحی و بهره برداری سیستم های مخازن ذخیره تنها براساس داده های تاریخی جریان رودخانه و بدون در نظر گرفتن تاثیر تلفات حجم ذخیره و شاخص های عملکرد مخزن می باشد. در این روش ها فرض می شود که در آینده خشکسالی شدیدتر از خشکسالی ثبت شده در داده های تاریخی اتفاق نخواهد افتاد که درست بودن این فرض نیز بعید به نظر می رسد. در این مطالعه برای رفع دو مشکل فوق الذکر، از داده های مصنوعی تولید شده با روش های ar(1) و والن سیا- شاکی برای سه سیستم ذخیره در استان همدان (سدهای مخزنی آلان، اکباتان و گرین) استفاده شد. سپس مخازن با استفاده از روش spa اصلاح شده (شبیه سازی) تحلیل شده و در نهایت منحنی های فرمان به ازای ترکیب های مختلفی از تقاضا و شاخص های عملکرد مخزن ( قابلیت اعتماد زمانی ، آسیب پذیری و سرعت برگشت پذیری) ارائه گردید. در سایت های مورد مطالعه منحنی های فرمان نشان می دهند که حداکثر بهره برداری از مخزن در ماه های اردیبهشت، خرداد و تیر می باشد. بنابراین در سدهای مورد مطالعه آبگیری سد باید قبل از ماه های اوج مصرف صورت گیرد.